Μελετώντας τους τελευταίους μήνες επιστημονικά και ενημερωτικά άρθρα από καταξιωμένους περιβαλλοντικούς οργανισμούς, την UNESCO, τον διαδικτυακό τύπο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, διαπιστώσαμε ότι κατά την επικρατέστερη άποψη ο κορωνοϊός ξέσπασε σε μια αγορά όπου ζωντανά και νεκρά ζώα είναι στοιβαγμένα και τα οποία στη συνέχεια καταναλώνονται από τους ανθρώπους. Ο Γεώργιος Σαρόγλου, ομότιμος καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ αναφέρεται σε δύο προειδοποιήσεις που δεν αντιληφθήκαμε σχετικά με την προέλευση του ιού και στη σχέση της πανδημίας με την παγκοσμιοποίηση και το ευρύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα. «Η φύση έστειλε δύο προειδοποιήσεις, τις οποίες πιθανώς δεν αντιληφθήκαμε. Η μία προειδοποίηση ήταν το 2003 με τον SARS-CoV o οποίος εμφανίστηκε στην Κίνα. Βρισκόταν σε νυχτερίδα, μεταπήδησε στην άγρια γαλή και μετά στον άνθρωπο. Δεν δημιουργήθηκε δυστυχώς κάποιο εμβόλιο για αυτό. Δέκα χρόνια μετά ο MERS-CoV στη Μέση Ανατολή, ξεκίνησε πάλι από νυχτερίδα, μεταπήδησε στην καμήλα και μετά στον άνθρωπο. Φτάνοντας τέλος στον σημερινό SARS-CoV-2 και τη νόσο COVID-19, που μας ήρθε από την επαρχία Γιουχάν». 

Σε πρόσφατο άρθρο στους Times της Νέας Υόρκης, ο David Quammen, συγγραφέας του Spillover: Animal Infections and the Next Pandemic, συμπύκνωνε με απλά λόγια το φαινόμενο: «Εισβάλλουμε στα τροπικά δάση και σε άγριους βιοτόπους, όπου αφθονούν τόσα πολλά είδη φυτών και ζώων –και μέσα στους οργανισμούς αυτών των πλασμάτων αφθονούν τόσοι πολλοί άγνωστοι ιοί. Κόβουμε τα δέντρα, σκοτώνουμε τα ζώα ή τα βάζουμε σε κλουβιά και τα στέλνουμε σε αγορές. Διασαλεύουμε την ισορροπία των οικοσυστημάτων και αποσπούμε τους ιούς από τους φυσικούς ξενιστές τους. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, χρειάζονται καινούργιο ξενιστή. Συχνά, ο καινούργιος ξενιστής τους είμαστε εμείς».

Όλο αυτό αποτυπώνει σε μικρογραφία την προβληματική σχέση με το περιβάλλον και εμφανίζει έναν άνθρωπο που επιβάλλεται στον πλανήτη δια της βίας αγνοώντας ότι είναι κι αυτός μέρος ενός συστήματος. Ο COVID-19 και η πανδημία μας υπενθυμίζουν ότι πρέπει να δούμε τα ζητήματα του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα την κλιματική αλλαγή από την οπτική γωνία της παγκόσμιας τρωτότητας που κατά κύριο λόγο οφείλεται στην υπερ-εκμετάλλευση της Φύσης από τον άνθρωπο.  Ολο και περισσότεροι ερευνητές θεωρούν ότι οι συνθήκες για την εξάπλωση νέων ιών και νόσων οφείλεται στην καταστροφή της βιοποικιλότητας από τον άνθρωπο.

Πόσες πανδημίες ακόμα χρειάζονται για να μας βάλουν σε σκέψεις; Αναρωτιέται το βίντεο από το Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Παρισιού (βλ. παραπομπή υπ’ αριθμ. 24), το οποίο δίνει έμφαση στους στενούς δεσμούς μεταξύ της ποιότητας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας. Καθώς συνεχίζεται η πανδημία COVID-19, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι πρέπει να μάθουμε από αυτήν την οικολογική κρίση που έχει ήδη αντιμετωπίσει «τις τρελές αγελάδες», τον SARS και τον κορωνοϊό, για να αναφέρουμε μερικά. Επομένως, καθίσταται σαφές ότι η επιδημία του κορωνοϊού σχετίζεται με τη βιοποικιλότητα και την κλιματική κρίση. Η ανθρώπινη υγεία είναι αδιαχώριστη από την υγεία των ζώων και την υγεία των οικοσυστημάτων σύμφωνα  με την έννοια  της βιοποικιλότητας από τον Philippe Grandcolas, Διευθυντή Ερευνών CNRS,  UMR ISYEB – Institut de Systématique, Évolution, Biodiversité (CNRS, SU, EPHE, UA), Muséum national d’histoire naturelle (MNHN) και τον Jean-Lou Justine, Καθηγητή, UMR ISYEB.

Στον κατάλογο συμπεριλάβαμε και την δράση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (βλ. παραπομπή υπ’ αριθμ. 29) “One Health” ; η οποία είναι μια προσέγγιση για το σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων, πολιτικών, νομοθεσίας και έρευνας στην οποία πολλοί τομείς επικοινωνούν και συνεργάζονται για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων δημόσιας υγείας και χρονολογείται από τις 21/9/2017 . Οι τομείς εργασίας στους οποίους η προσέγγιση “One Health” έχει ιδιαίτερη σημασία περιλαμβάνουν την ασφάλεια των τροφίμων, τον έλεγχο των ζωονόσων (ασθένειες που μπορούν να εξαπλωθούν μεταξύ ζώων και ανθρώπων, όπως η γρίπη, η λύσσα και ο πυρετός της κοιλάδας Rift «RVF») και την καταπολέμηση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά (όταν μεταλλάσσονται τα βακτήρια μετά την έκθεση σε αντιβιοτικά).

Ν.Β. Ο κατάλογος ενημερώνεται τακτικά 

Για το  ενημερωμένο άρθρο πατήστε εδώ: Coronovirus_Pandimia_Biodiversity_Climate_Change

1. Έρευνα WWF - Η υπερεκμετάλλευση της φύσης συνδέεται με την έξαρση των πανδημιών https://tinyurl.com/wwf-erevna
2. Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΔΗΜΙΕΣhttps://tinyurl.com/Greenagenda-pandimia
3. ECO VOICE Πήραμε το μάθημά μας από τον κορωνοϊό; https://tinyurl.com/Coronoviruslesson
4. WWF : Η απώλεια της φύσης και η έξαρση των πανδημιώνhttps://tinyurl.com/wwf-apoleiafysis-exarsipandimi
5. FANPAGE Κορονοϊός: Οι 2 Προειδοποιήσεις Της Φύσης Που Δεν Αντιληφθήκαμε – Τι Προκαλεί Στον Οργανισμό Ο Νέος Ιός https://tinyurl.com/dyo-proidopoiseis-tisfysis 
6. Iatropedia: Κορονοϊός: Ανακάλυψαν έξι νέους κορονοϊούς σε νυχτερίδες – Μελλοντικός κίνδυνος νέων πανδημιών από τις αγορές ζώων στην Ασία https://tinyurl.com/coronovirus-nyxterides
7. Το δίδαγμα του κορονοϊού: Σεβαστείτε και μην περιφρονείτε τη φύση και τα ζώα https://tinyurl.com/minperifroneite-tin-fysi   
8.  «Η περιφρόνησή μας για τη φύση και η έλλειψη σεβασμού για τα ζώα οι αιτίες αυτής και των επόμενων πανδημιών»https://tinyurl.com/ydhkrsyj
9. Το τρομαγμένο πέταγμα των νυχτερίδων https://www.in.gr/2020/03/13/apopsi/tromagmeno-petagma-ton-nyxteridon/
10.  H καταστροφή της φύσης υπεύθυνη για τις πανδημίες    https://tinyurl.com/ornithologiki
11. Εmc-2 Πανδημία: δικαιολογία για αποδυνάμωση της κλιματικής δράσης ή ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό του τρόπου ζωής μας με κλιματικό πρόσημο;
12. COVID-19 coronavirus epidemic has a natural origin https://tinyurl.com/naturalorigin
13. The guardian: Coronavirus: 'Nature is sending us a message’, says UN environment chief https://tinyurl.com/environment-chief
14. B.B.C. Coronavirus: Exploiting nature 'drives outbreaks of new diseases' https://tinyurl.com/sl9lguy
15. The New York Times: The Rise of the Coronavirus Nature Genre https://tinyurl.com/yc77jnk5
16. UNEP: A message from nature: coronavirus https://tinyurl.com/UNEPmessage
17. UNEP:  COVID-19 updates from the United Nations Environment Programme http://www.unep.org/covid-19-updates
18. Le Monde Coronavirus : « Les animaux qui nous ont infectés ne sont pas venus à nous ; nous sommes allés les chercher » https://tinyurl.com/contratnaturel
19. La pandémie de Covid-19 est étroitement liée à la question de l’environnement https://tinyurl.com/pandemie-environnement
20. Le Monde : Coronavirus : sur la piste de la « pangolin connection» https://tinyurl.com/ybq95uby
21. World Economic Forum : How our responses to climate change and the coronavirus are linkedhttps://www.weforum.org/agenda/2020/04/climate-change-coronavirus-linked/
22. Council on Foreign Relations What the Coronavirus Pandemic Teaches Us About Fighting Climate Change https://tinyurl.com/Fighting-Climate-Change
23. Bloomber:.What the Coronavirus Pandemic Teaches Us About Fighting Climate Change https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2020-04-22/coronavirus-could-rescue-climate-change-s-biggest-skeptics
24. Libération Tigres : le Covid, nouvelle menace sur une espèce menacée https://tinyurl.com/conv19menacetigres
25. MUSÉUM NATIONAL D’HISTOIRE NATURELLE  de Paris France https://tinyurl.com/biodiversitemaltraitee
26. The Conversation : Comment les changements environnementaux font émerger de nouvelles maladies https://tinyurl.com/nouvellesmaladies
27. The Conversation : Les chauves-souris, source inépuisable de virus dangereux pour les humains ? https://tinyurl.com/yd2xr7nl
28. The Conversation: Air pollution, COVID-19 and death: The perils of bypassing peer review https://tinyurl.com/airpolutioncoronavirus
29. The Conversation: Fact check : Le pangolin a-t-il pu servir de vecteur au Covid-19 ? https://tinyurl.com/yarf5u42
30. World Health Organisation  One Health https://tinyurl.com/pagosmiosorganismosygeias
31. International Institute for Environment and Development (IIED) Coronavirus threat looms large for low-income cities https://www.iied.org/coronavirus-threat-looms-large-for-low-income-cities
32. Ιefimedida:Κορωνοϊός: Οι επιστήμονες που «χτενίζουν» τις σπηλιές των νυχτερίδων για να προβλέψουν την επόμενη πανδημία https://www.iefimerida.gr/stories/koronoios-epistimones-spilies-nyhteridon-nea-pandimia
33. Indipendent UK:Coronavirus: Pandemics will be worse and more frequent unless we stop exploiting Earth and animals, top scientists warn https://tinyurl.com/stopwildlifetrade
34.  Ανεμος Ανανέωσης: Η οικολογία της ασθένειας https://tinyurl.com/ycxtxdw7
35. Grist: Coronavirus is not just a health crisis — it’s an environmental justice crisis https://grist.org/justice/coronavirus-is-not-just-a-health-crisis-its-an-environmental-justice-crisis/

36. Efsyn Ο ρόλος της εντατικής κτηνοτροφίας στη δημιουργία πανδημιών https://tinyurl.com/ktinotrofia-pandimies

37. Ifremer : « La pandémie de Covid-19 est étroitement liée à la question de l’environnement » https://tinyurl.com/ydgaut3r
38. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία: Η καταστροφή της φύσης υπεύθυνη για τις πανδημίες http://ornithologiki.gr/page_cn.php?aID=2035

39. https://www.earthday.org/ CORONAVIRUS TO HELP PREVENT PANDEMICS, STOP EATING MEAT

    
    
    

    To help prevent pandemics, stop eating meat | Earth Day
    
    Benjamin Cuker, Ph.D. is a Professor of Marine and Environmental Science at Hampton University, a Pew Fellow in Marine Conservation and the author of the soon to be published book by Springer Nature, "Diet for a Sustainable Ecosystem: The Science for Recovering the Health of the Chesapeake Bay and its People."
    
    https://www.earthday.org
    
    
    

  Ιωάννα Ντίνου  ΠΕ 05 Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΔΔΕ Γ ’Αθήνας - Γιώργος Πασχαλίδης ΠΕ04  Χημικός  2ο Γυμνάσιο Κορυδαλλού